Yurtdışı Staj Rehberi

Merhabalar, ben Dr.Yusuf Yeşil. İstanbul Tıp Fakültesi mezunu tıp doktoru, aynı zamanda sağlık alanında Yapay Zeka (AI) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) teknolojileri üzerine çalışan Yesil Science girişiminin kurucusuyum. Üniversite yıllarımda yaz dönemlerinde yaptığım “Harvard Medical School-Cell Biology” ve “Stanford University Medicine-Radiology” stajlarım sonrası üzerinde çalıştığım medikal teknolojiler ve 3D modellemeler üzerine yoğunlaştım. Stajlarda edindiğim tecrübe ve bu alanda farkettiğim eksiklere çözümler geliştirme amacıyla Yesil Science’ı kurmaya karar verdim.Birçok üniversite ve etkinlikte “Dijital Tıp Teknolojileri, Tıpta Kariyer, Girişimcilik ve Yapay Zeka (AI)” üzerine konuşmalar veriyorum. Neredeyse her konuşmam sonrası gelen sabit sorulardan biri de “Yurt dışında nasıl staj yaptınız, neler yapmam gerekiyor, nasıl işliyor süreç” olduğu için bu çok sorulan soruların cevabı olarak bu rehberi hazırlamak, tecrübelerimi bir sağlıkçı bakış açısıyla paylaşmak istedim.

1- Neden Gitmeli ?

Öncelikle şunu söylemeliyim ki oradaki ekipmanlar, teknikler başka dünyadan değil. Fakat vizyon, iş disiplini, ekosistem bambaşka. İşte tam da bu noktada neden gitmeli sorusunun cevabı karşınızda zaten. Orada katılacağınız çalışmalarda yapacağınız işin tekniğinden çok size katacak olan kazanacağınız vizyon, iş tecrübesi,network,sektör hakkında know-how ve kendi hayallerinizin oradaki karşılığını bizzat görmek olacaktır. O açıdan özellikle tıp fakültesinde okuyup da yurt dışı stajı düşünen arkadaşlara tavsiyem araştırma laboratuvarlarında ellerine eldivenleri giyip bilim dünyasının içine dalmaları, aktif görev almaları olacaktır. Zira klinik branşlarda Türkiye’nin hasta çeşitliliği ve klinik eğitim açısından çok geride olduğunu düşünmüyorum fakat aynısını bilimsel araştırmalar açısından söylemeyeceğim. O açıdan eksik olduğumuz bilimsel araştırma kısmını desteklemek ilerisi için daha faydalı olacaktır. Fakat eğer USMLE veya benzeri bri sınava hazırlanıyorsanız o zaman klinik stajlar daha önemli olabilir.

Ben ne yaptım : Yaptığım 3D modeller ve çalışmaları bilimin direk içinde kullanmak istediğim, gelecekteki kariyerim hakkında kararlar verebilmek için tecrübe edinmek istediğim bir dönemdeydim. Bu yüzden tıp fakültesi 3.sınıfta ilk stajımı ve sonrasında ertesi sene 4.sınıfta ikinci stajımı yurt dışı özellikle de teknolojinin kalbinin attığı yer San Francisco’da yapmaya karar verdim.

2- Hangi Alanda Çalışmaya Gitmeliyim ?

Bu tamamen sizin kariyer hedeflerinize ve ilginize bağlı. Özellikle yurtiçindeki imkanlardan farklı olarak farklı alanlardan çalışmaların kesiştiği, multidisipliner araştırma merkezleri size daha farklı bir bakış açısı ve tecrübe katabilir. Bu anlamda tıbbi cihaz, nanoteknoloji, sağlık yazılımı  bir çok start-up ve firmada tecrübe kazanmak açısından güzel bir deneyim olabilir.

Ben ne yaptım : Harvard stajımda laboratuvar tekniklerine aşina olmak için daha temel bilim üzerine, ALS hastalığının genetik profili üzerine çalışmıştım. Ertesi seneki Stanford stajımda ise daha multidisipliner çoğunluğu mühendislerden oluşan bir laboratuvarda nano-chip sistemleri ile klinik biyokimyasal tanı kitleri üzerine çalışmıştık. Labdaki tek MD yani tek tıp doktoruydum, bana çok farklı bir bakış açısı katmıştı.

3- Akademisyenlere,Lablara,Kliniklere Nasıl Ulaşabilirim ?

Yurtdışında özellikle Amerika’daki üniversite ve araştırma merkezlerinde profil-e-mail bilgileri, website içerikleri oldukça düzenli. Bu açıdan ilgilendiğiniz hocaya ulaşmak için çoğunlukla ismini Google’da aratmak yeterli olacaktır, üniversite veya laboratuvarının sayfasından mail bilgilerine ulaşabilirsiniz. Webden mailini bulamadığınız hocalara Linkedin üzerinden de ulaşabilirsiniz. Bazen Linkedin ilk seçenek bile olabilir.

Ben ne yaptım : Gitmek istediğim labların web sayfalarından hocaların mail adreslerine ulaşmıştım. Çok fazla zorlanmamıştım açıkçası, çoğu hocanın mail adresi websitelerinde bulunuyor, bulunmayanlara LinkedIN’den ulaşmaya çalışabilirsiniz.

4- İngilizcem Yeterli Olur Mu ?

Çok gelen sorulardan başka bir tanesi. İngilizce eğitimi dediğimizde ülkemizde verilen eğitimin teorik ve bilgisel ağırlıklı olduğunu düşündüğümüzde tabiki hepimizin aklında ilk sorulardan biri oluyor. “Oraya gittiğimde İngilizcem yeterli olur mu ?”. Çok net bir cevabım var. Ne kadar yettiğinden bağımsız bir şekilde gidin ! Zaten gitmezseniz hep yetersiz kalacaktır. Siz konfor alanınızdan çıkıp kendinizi zorlamadığınız sürece zaten hep yetersiz kalacaktır. Dil kitaplardan bir yere kadar öğrenilebilir, direk gidin o dünyanın içine dalın ve konuşun. Belki ilk zamanlar için çok zorluk çekeceksiniz ama en güzel öğrenme bu şekilde olur ancak.

Ben ne yaptım : İlkokulu şehre çok uzak bir köy okulunda İngilizce öğretmeni göremeden okudum. İlçe birincisi olarak fen lisesine başladım fakat diğer derslerim çok iyi olmasına rağmen lisede İngilizce derslerinde en düşük notlardan birini hep ben alırdım. Teorik kısmını sevmesem de kullandığım tüm bilgisayar programları, dinlediğim müzikler, izlediğim TED konuşmaları, eğitim videoları her şey İngilizceydi. Kazandığım pratik sayesinde İngilizcem gelişti ve sonrasında yurtdışı yazışmaları, stajlar derken okuldan bağımsız bir şekilde açığımı kapatarak kendimi dil konusunda istediğim noktaya getirdim.

5- Staj Öncesi-Sonrası Yapılacaklar

Staj öncesi çalışacağınız alan hakkında öncesinde araştırma yapmanız, o alanda öncesinde çıkan bilimsel yayınları takip etmeniz staj sırasındaki çalışmalara uyumunuz ve olayları kavrayabilmeniz açısından faydalı olacaktır. Bu aynı zamanda akademik İngilizcenize, çalışacağınız alanın  terminolojisine de alışmanızı sağlayacaktır. Staj dönemini olabildiğince verimli geçirmenizi tavsiye ederim. Çoğunluk kısa dönemli stajlar olduğu için geçireceğiniz vakit kısa olacaktır. Bu yüzden o kısa vakti maksimum verimle geçirip, olabildiğince farklı şeyler deneyip, farklı kişilerle tanışıp kendinizi donatarak dönmeniz faydanıza olacaktır. Stajınız süresince çalışmalarınızı not ederek staj sonunda bir rapor şekline getirmek de döndüğünüzde çalışmalarınızı daha objektif anlatabilmek açısından size artı olacaktır.

Ben ne yaptım : staj öncesi çalışacağım konular hakkında ilgili hocamdan okumak için öneriler istedim ve gönderdiği makaleleri okudum. Staj süresince gün gün yaptıklarımı bir not defterine not ettim ve en son tüm sayfalarını tarayarak dijital bir staj raporu hazırladım. Hazırladığım raporu hem oradaki sorumluma hem de Türkiye’ye döndüğümde burs aldığım vakıflara ve ilgili hocalarıma ilettim.

6- Kalacak Yer

Kalacak yer için üniversite yurdu, üniversite evleri, kiralık oda, Craiglist, Airbnb, Couchsurfing gibi bir çok seçenek var. Konaklayacağınız süre bütçenize bağlı olarak hangisinin en iyi olduğu değişiyor. Eğer hak elde edebiliyorsanız en güzel seçeneklerden biri üniversitenin kendi ev veya yurtları tabiki de. Mümkün değilse Craiglist vb sitelerden, AirBNB veya SUPost (Stanford University) gibi üniversitelerin kendi post siteleri, facebook gruplarından kiralık oda ilanlarına bakabilirsiniz. Gezgin ruhlu biriyseniz daha kısa süreli konaklamalar için Couchsurfing de bir seçenek olabilir.

Ben ne yaptım : Harvard stajımda Craiglist üzerinden bir oda tutmuştum fakat hiç memnun kalmadım, yine aynı site üzerinde başka bir ilandaki eve çıkmıştım. Stanford stajımda ise üniversitenin kendi işlettiği ve sadece üniversite ile afiliye kişilerin kalabildiği bir evde Stanford öğrencisi biriyle kalmıştım. Hem üniversite hayatına dokunmak hem de evin temizlik ve güvenirliği açısından çok memnun kalmıştım.

7- Burslar

Gittiğim zamanlarda (2014,2015) lisans öğrencilerinin yurt dışı değişimi için gerek özel gerekse devlet tarafında herhangi bir destek yoktu. Sadece yurtdışı kongrelerinde poster veya sözlü sunum yapan öğrencilere verilen bir destek vardı. Şuan için böyle bir fırsat var mı bilmiyorum ama yoksa bile bu fırsatı sizin yaratmanız gerekiyor. Gideceğiniz bilimsel konu ile ilgili dernek-vakıflar olabilir, tanıdığınız iş adamları olabilir; tüm fırsatları zorlamalı, sıfırdan fırsat yaratmalısınız. Eğer eklemeyi unuttuğum bir program mevcutsa iletişime geçerseniz ekleyebilirim.

Ben ne yaptım : Bahsettiğim gibi bu alanda hiçbir destek programı bulamamıştım. Ben de bu fırsatı kendim yaratmak adına kaymakam,vali yardımcısı,kyk,başbakanlık, cumhurbaşkanlığı, bilim ve sanayi bakanlığı, Tübitak, özel vakıflar gibi birçok kuruma ulaştım, hepsine teker teker mail attım, aradım ama devlet kısmında hiçbir destek bulamadım. Çabalarım sonucu birkaç kurumun desteğiyle stajlarıma gereken kaynağı buldum. Hiçbirinin böyle bir burs programı yoktu fakat kapılarını çalarak kendimi, çalışmalarımı anlattım. Destekleri için hepsine teşekkür ediyorum.

Yurtdışında staj yapmak isteyen veya düşünmekte olup da aksiyona geçmekte zorlananlar için rehber niteliğinde bir yazı hazırlamaya çalıştım. Yazının bölümlerine herhangi bir öneri veya katkınız olursa yorum kısmına iletebilirsiniz.Mutlu çalışmalar dilerim.